W poprzednim wpisie pisałem na temat warunkowego umorzenia postępowania, a dzisiaj chciałbym porozmawiać na temat kilku sposobów, za pomocą których ustawodawca daje nam możliwość uniknięcia odsiadki.
Powiedzmy sobie szczerze już na samym początku - jeżeli nie popełniliśmy naprawdę poważnego przestępstwa, sądowi naprawdę nie zależy żebyś otrzymał karę pozbawienia wolności. Resocjalizacja to w większości przypadków mit, więzienia są przepełnione, grzywna zasila dochody budżetowe, ograniczenie wolności działa edukacyjnie, jeżeli odpowiednio umotywujesz swoje stanowisko jest duża szansa na to, że nie będziesz musiał udać się na dłuższy pobyt do zakładu karnego nawet jeżeli za przestępstwo które popełniłeś przepis przewiduje jedynie karę pozbawienia wolności.
Bardzo ciekawy przepis dodany do polskiego kodeksu karnego nowelą z 2015 r. Przewiduje on możliwość orzeczenia przez sąd kary grzywny albo kary ograniczenia wolności w stosunku do sprawców przestępstw zagrożonych karą pozbawienia wolności do lat 8.
Nie oznacza to oczywiście, że sąd ma taki obowiązek, przepis wyraźnie wskazuje na możliwość, a nie konieczność zastosowania omawianej regulacji. Jeżeli zatem grozi nam kara pozbawienia wolności w wymiarze nieprzekraczającym lat 8, w naszym interesie jest przekonać sąd, że wystarczające będzie grzywna albo ograniczenie wolności.
Równie ciekawa regulacja, również wprowadzona w 2015 r. W odróżnieniu od poprzednio omawianego przepisu, ten dotyczy wyłącznie występków, tak więc należałoby rozważania na jego temat rozpocząć od wskazania jakie czyny są występkami, a jakie zbrodniami.
Zbrodnią jest czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą.
Występkiem jest czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych albo powyżej 5000 złotych, karą ograniczenia wolności przekraczającą miesiąc albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc. Zdecydowana większość przestępstw przewidzianych w polskim prawie karnym to występki.
Omawiany przepis wskazuje, iż w sprawie o występek zagrożony karą pozbawienia wolności sąd może orzec jednocześnie krótką karę pozbawienia wolności oraz karę ograniczenia wolności.
Co rozumiemy przez „krótką”? Do 3 miesięcy, a jeżeli górna granica ustawowego zagrożenia przekracza 10 lat - do 6 miesięcy. Po wykonaniu kary pozbawienia wolności należy wykonać karę ograniczenia wolności w wymiarze do lat 2.
Tzw. „zawiasy” nie są wprawdzie rozwiązaniem idealnym, ponieważ sprawca formalnie rzecz biorąc został ukarany i wpis o tej karze znajduje się w jego karcie karnej, ale nadal stanowi to możliwość uniknięcia faktycznej odsiadki w zakładzie karnym.
Niezależnie od kary grożącej za popełnione przestępstwo, warunkowe zawieszenie kary pozbawienia wolności stosuje się do kary pozbawienia wolności w wymiarze nieprzekraczającym roku, jeśli sąd uzna, że takie sformułowanie sankcji będzie wystarczające, a w szczególności sprawi, że sprawca nie popełni ponownie przestępstwa.
Warunkiem koniecznym do ubiegania się o „zawiasy” jest bycie nieskazanym na karę pozbawienia wolności za inne przestępstwo w czasie popełnienia przestępstwa. Oznacza to, że jeżeli w dniu popełnienia przestępstwa X byliśmy niekarani, albo skazani na karę ograniczenia wolności, możemy się ubiegać o warunkowe zawieszenie kary, ale jeżeli zakończyło się już prawomocnie postępowanie, w którym otrzymaliśmy karę pozbawienia wolności, to nie możemy już liczyć na warunkowe zawieszenie kary podczas postępowania toczącego się w przedmiocie kolejnego przestępstwa.
Zgodnie z poglądami doktryny, nic nie stoi na przeszkodzie, by ubiegać się o warunkowe zawieszenie wykonania kary w sytuacji kiedy uprzednio byliśmy skazani na karę pozbawienia wolności, która odbyliśmy.
Zawieszając wykonanie kary sąd bierze pod uwagę przede wszystkim postawę sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste, dotychczasowy sposób życia oraz zachowanie się po popełnieniu przestępstwa oraz ustala długość okresu próby jakiej ma zostać poddany sprawca przestępstwa (okres próby wynosi zazwyczaj od roku do 3 lat, w przypadku sprawców przestępstw związanych z przemocą w stosunku do osoby zamieszkującej ze sprawcą oraz sprawców młodocianych od 2 lat do 5 lat). Może również zdecydować o obowiązkach okresu próby (np. poddaniu się terapii uzależnień) oraz zasądzić grzywnę, nawet jeżeli jej zasądzenia nie przewidywał przepis, na którego podstawie ma dojść do skazania.
System dozoru elektronicznego przeszedł długą ewolucję od odrębnej, dedykowanej dla tej instytucji ustawy, do odrębnego rozdziału w kodeksie karnym wykonawczym. Polega on na możliwości udzielenia przez sąd zgody na odbycie kary pozbawienia wolności nieprzekraczającej roku w systemie SDE, tzn. poprzez zamontowanie na nodze skazanego nadajnika, który rejestruje pobyt skazanego w jego miejscu zamieszkania.
SDE jest niezwykle korzystny dla osób skazanych na krótką karę pozbawienia wolności ponieważ pozwala nie tylko na odbycie jej w warunkach domowych, ale również na wykonywanie pracy zarobkowej, uczestniczenie w uroczystościach religijnych, robienie zakupów, chodzenie na siłownię itp. Ważne jest by składając wniosek wskazać jak ma wyglądać schemat tygodnia skazanego. Na temat systemu SDE pisałem szerzej w odrębnym artykule.
Jak widać istnieje wiele sposobów na „uniknięcie” kary pozbawienia więzienia. Wiele z nich wymaga odpowiedniego uargumentowania swojego stanowiska, w czym oczywiście pomóc może zaangażowanie adwokata trudniącego się prawem karnym na co dzień.
Adwokat Marcin Smyczek
Roszczenia nabywcy zwierzęcia rasowego (i nie tylko) w przypadku wykrycia wad,Umowa przedwstępna przy zakupie nieruchomości,Przepisy karne epidemii,Tarcza antykryzysowa – zwolnienie z ZUS,Świadczenie Postojowe,Prawo w czasach zarazy,Czy da się uniknąć kary pozbawienia wolności,