Czym jest system dozoru elektronicznego? W prostych słowach można określić, iż jest to sposób wykonywania kary pozbawienia wolności orzeczonej w wymiarze do roku, polegający na kontrolowaniu miejsca pobytu skazanego przez kuratora i sąd penitencjarny. Jest to bardzo dogodna dla skazanego forma odbywania kary, którą w przeciwnym wypadku musiałby realizować w zakładzie karnym.
Możliwość skorzystania z systemu dozoru elektronicznego ustawodawca przewidział dla osób skazanych prawomocnie na karę bezwzględnego pozbawienia wolności (tzn. karę, której wykonanie nie zostało zawieszone) w wymiarze nieprzekraczającym roku.
Z opisywanego sposobu odbywania kary nie mogą skorzystać recydywiści, czyli osoby wielokrotnie karane w związku z art. 64 § 2 kodeksu karnego.
Odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego polega w praktyce na zamontowaniu na ciele skazanego urządzenia monitorującego miejsce jego pobytu, najczęściej poprzez zapięcie na kostce lub na nadgarstku (rzadziej, z uwagi na widoczność urządzenia) opaski z nadajnikiem. Następnie w miejscu, w którym odbywana będzie kara pozbawienia wolności montowane jest drugie urządzenie, którego zadaniem jest ustalanie, czy w określonych przez sąd porach dnia skazany znajduje się w obrębie miejsca odbywania kary. W postanowieniu sąd orzeka również o godzinach, w których skazany może opuszczać miejsce wykonywania kary, np. w celu wykonywania pracy zarobkowej, pobierania nauki, wizyty u lekarza, zrobienia zakupów, czy pójścia do kościoła.
Aby rozpocząć wykonywanie kary w systemie dozoru elektronicznego konieczne jest złożenie wniosku do wydziału penitencjarnego sądu okręgowego właściwego według miejsca pobytu skazanego, a następnie wyrażenie przez ww. sąd zgody na odbywanie kary we wskazany we wniosku sposób. Wniosku takiego nie składamy na formularzu, możemy napisać go sami, albo np. udać się w tej sprawie do adwokata.
W celu umożliwienia wykonywania kary w systemie dozoru elektronicznego niezbędne są odpowiednie warunki techniczne. Oznacza to, iż w miejscu, w którym musimy wykonywać karę musi być możliwość podłączenia urządzenia monitorującego nasze położenie, co w praktyce najczęściej oznacza sprawnie działającą instalację elektryczną.
Miejsce odbywania kary musi być również zaopatrzone w odpowiednie zaplecze sanitarne (łazienkę, toaletę). Gdyby toaleta znajdowała się np. na korytarzu, to każdorazowe z niej skorzystanie skutkowałoby wysłaniem sygnału o opuszczeniu miejsca odbywania kary przez skazanego.
Jeżeli skazany zamieszkuje wspólnie z inną osobą lub osobami pełnoletnimi, warunkiem koniecznym do prawidłowego wniosku w powyższym przedmiocie jest uprzednie uzyskanie pisemnej zgody tych osób.
We wniosku o umożliwienie odbywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego wskazać należy w jakich godzinach skazany miałby przebywać w miejscu odbywania kary, a w jakich pracować, uczyć się, szukać pracy itp. Sąd nie jest oczywiście związany propozycjami skazanego i może je odpowiednio modyfikować. W tym miejscu należy pamiętać, iż okres przebywania poza wskazanym miejscem nie może dobowo przekroczyć 12 godzin.
Na postanowienie w przedmiocie odmowy zezwolenia na wykonywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego przysługuje nam zażalenie.
W systemie dozoru elektronicznego nadzór nad skazanym sprawują upoważnione do tego osoby, jednakże należy mieć na uwadze, że sam fakt przebywania w wyznaczonym miejscu monitoruje urządzenie. Jednym z obowiązków skazanego jest niezwłoczne informowanie upoważnionych osób o fakcie jakichkolwiek komplikacji i usterek urządzeń monitorujących lub nadajników. Leży to również w naszym interesie. Gdyby bowiem urządzenie szwankowało i błędnie wskazało, że przebywaliśmy poza jego zasięgiem w czasie kiedy mieliśmy przebywać w miejscu odbywania kary, zupełnie inaczej będą wyglądały nasze wyjaśnienia w przypadku gdy zgłaszaliśmy wcześniej takie sytuacje.
Oczywiście może zdarzyć również taka sytuacja, w której z przyczyn losowych nie jesteśmy w stanie dojechać na czas do miejsca odbywania kary ponieważ np. stoimy w kilometrowym korku albo nieszczęśliwie skręciliśmy kostkę w pracy. W takim wypadku należy niezwłocznie powiadomić o takim fakcie kuratora lub osoby odpowiedzialne za przebieg naszej kary.
Jest to niezwykle ważne, gdyż naruszanie zasad odbywania kary w systemie dozoru elektronicznego może skutkować uchyleniem zezwolenia sądu na odbywanie kary w ten sposób.
Jeżeli skazany już otrzymał wezwanie do stawienia się w zakładzie karnym, należy działać szybko i wraz z wnioskiem o zezwolenie na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego złożyć wniosek o wstrzymanie skierowania kary do wykonania.
Podsumowując należy jeszcze raz podkreślić, że odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego jest wielkim udogodnieniem dla skazanego, który może prowadzić względnie normalne, zorganizowane życie w warunkach nieizolacyjnych (poza więzieniem).
Adwokat Marcin Smyczek
Roszczenia nabywcy zwierzęcia rasowego (i nie tylko) w przypadku wykrycia wad,Umowa przedwstępna przy zakupie nieruchomości,Przepisy karne epidemii,Tarcza antykryzysowa – zwolnienie z ZUS,Świadczenie Postojowe,Prawo w czasach zarazy,Czy da się uniknąć kary pozbawienia wolności,