Upadłość Konsumencka

W związku z nowo rozpoczętym rokiem 2018 warto obrać sobie nowe cele do osiągnięcia i zadania do wykonania. Jednym z takich celów może być przykładowo uporządkowanie kwestii swojego zadłużenia, które w określonych przypadkach może dokonać się poprzez ogłoszenie przez sąd upadłości konsumenckiej.

Czym jest upadłość konsumencka?

Upadłość konsumencka uregulowana została w ustawie z dnia 28 lutego 2003 r. prawo upadłościowe. Pomimo tego, iż ogłoszenie upadłości kojarzy się najczęściej z przedsiębiorcami i firmami, przepisy ww. ustawy przewidują również możliwość ogłoszenia upadłości przez osobę fizyczną.

W najprostszych słowach można określić upadłość konsumencką jako instytucję prawa gospodarczego pozwalającą osobie fizycznej na maksymalną możliwą spłatę swoich zobowiązań, według planu spłaty ustalonego przez sąd oraz umorzenie części lub całości zobowiązań.

Upadłość konsumencka, mówiąc kolokwialnie, to gra w otwarte karty. Dłużnik wskazuje wszystkie swoje zobowiązania, cały swój majątek, a następnie przez kilka lat dokonuje regularnych spłat według ustalonego planu spłaty. Po zakończeniu tego okresu następuje częściowe lub całkowite oddłużenie dłużnika.

Należy bezwzględnie pamiętać o tym, iż zatajenie jakiegoś zobowiązania czy składnika majątku może prowadzić do umorzenia postępowania, co skutkuje tym, iż dłużnik nie tylko nic nie osiągnie, ale przez następne dziesięć lat nie będzie mógł skutecznie przeprowadzić postępowania upadłościowego.

Wniosek o ogłoszenie przez sąd upadłości konsumenckiej

Postępowanie upadłościowe osoby fizycznej wszczyna się poprzez złożenie wniosku we właściwym miejscowo sądzie rejonowym. Warto zaznaczyć, że nie każdy sąd rejonowy w Polsce posiada sekcję upadłościową i niekiedy trzeba poszukać właściwego sądu. Przykładowo, na terenie województwa opolskiego jedynym właściwym w omawianej kwestii sądem jest Sąd Rejonowy w Opolu.

Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej składamy zawsze na urzędowym formularzu dostępnym zarówno w Internecie jak i w budynkach sądów. Wniosek musi zawierać nazwę i adres sądu, do którego jest kierowany, imię, nazwisko, adres i numer PESEL dłużnika, wskazanie elementów jego majątku i miejsca ich położenia, jak również wskazanie, czy elementy te są objęte zabezpieczeniem i ich szacunkową wycenę. We wniosku wskazujemy również dokładny opis okoliczności w jakich doszło do powstania stanu zadłużenia oraz spis wszystkich naszych wierzycieli wraz z podaniem wysokości wierzytelności i terminów spłaty.

Jeżeli jakieś zobowiązania są między dłużnikiem a wierzycielami sporne, wskazujemy je w osobnej rubryce. Pomimo tego, że prawidłowe wypełnienie wniosku o ogłoszenie upadłości zapewni sądowi wszystkie fakty konieczne do rozstrzygnięcia w przedmiocie sprawy, w praktyce warto również zamieścić we wniosku informację na temat przeznaczenia poszczególnych zobowiązań, np. na remont, czy na spłatę wcześniejszych zobowiązań.

Upadłość konsumencka skierowana jest do osób, które popadły w zadłużenie z powodu okoliczności od nich niezależnych. Jeżeli dłużnik zaciągał zobowiązania na pokrycie bieżących wydatków, czy też przeznaczył kredyt na wakacje, szanse na ogłoszenie przez sąd upadłości dłużnika są bardzo niskie.

Do wniosku należy załączyć dowody wskazujące na okoliczności wskazane we wniosku. Mogą nimi być np. umowy z wierzycielami, pisma z banków, dokumentacja komornicza, zaświadczenia lekarskie, zdjęcia itp. W postępowaniu upadłościowym sąd ma obowiązek wysłuchać dłużnika (po odebraniu odeń przyrzeczenia), jest również możliwy dowód z zeznań świadków.

Postępowanie upadłościowe w stosunku do osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej zostało również skonstruowane w taki sposób by umożliwić sądowi wzięcie pod uwagę szczególnie ciężkich okoliczności życiowych, (takich jak np. choroba dłużnika lub członka rodziny, nagła strata pracy, pożar domu) i zastosowanie wobec dłużnika niektórych przepisów, nawet jeśli normalnie nie spełniałby on ich przesłanek, ze względów humanitarnych. Należy przy tym pamiętać, iż jest to uprawnienie sądu, a nie obowiązek.

Postępowanie w sprawie ogłoszenia upadłości konsumenckiej

W omawianym postępowaniu sąd orzeka w składzie jednoosobowym, a opłata od wniosku wynosi 30 zł. Przed złożeniem wniosku można ją uiścić w kasie sądu, przelewem lub wnieść o zwolnienie z opłaty sądowej poprzez dołączenie oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku i źródłach dochodu.

Strona ma również możliwość skorzystania z pomocy pełnomocnika, jeżeli zaś nie jest w stanie go opłacić, może złożyć wniosek o przyznanie jej pełnomocnika z urzędu.

Przepisy zostały skonstruowane w sposób umożliwiający jak najszybsze rozstrzygnięcie w przedmiocie składanego w sprawie wniosku. Wskazany przez przepisy dwumiesięczny termin jest wprawdzie instrukcyjny, tzn. nie wiąże sądu, a jedynie wskazuje w jakim czasie powinno się zakończyć postepowanie, ale doświadczenie i praktyka wskazują na to, iż sądy trzymają się ww. terminu.

W większości przypadków postępowanie nie trwa długo, może nawet zakończyć się na jednej rozprawie, chyba że sąd zażąda od dłużnika dodatkowych informacji, których ten nie jest w stanie udzielić od razu (np. wskazania aktualnego stanu zobowiązań).

Przeprowadzeniu postępowania nie stoi również na przeszkodzie fakt posiadania tylko jednego wierzyciela lub brak posiadania jakiegokolwiek majątku.

Upadłość konsumencka może wydawać się radykalnym rozwiązaniem, w końcu ryzykujemy całym naszym majątkiem, jednakże niejednokrotnie jest to jedyne wyjście z sytuacji dla osób, których zobowiązania przekroczyły już stan, w którym była możliwa ich regularna spłata. Komornik może tak czy inaczej zająć nasze składniki majątku, przy czym mogą one nie wystarczyć do zaspokojenia wierzycieli w całości. Upadłość konsumencka jest szansą na nowy początek dla ludzi gotowych zmierzyć się ze swoim zadłużeniem.

Adwokat Marcin Smyczek